Dertiger Jana bezoekt voor een paar dagen haar alcoholische tweelingbroer Broer, die nog steeds woont op de familieboerderij in het hoge noorden van Zweden. Hij is van plan zich dood te drinken, zij wil hem in het gareel krijgen en besluit te blijven. Stukje bij beetje komt de lezer meer te weten over de gewelddadige vader en de klassiek wegkijkende moeder bij wie de tweeling opgroeide. 'Ruzie was niet iets waar wij ons mee inlieten als gezin. Wij gehoorzaamden.'

En dan is er de mysterieuze John met de hazelip, voor wie Jana valt als een blok. Hoe kwam diens bloedmooie, promiscue vrouw aan haar einde? Zo samengevat klinkt Mijn broer als typisch Scandinavische plattelandskitsch, maar Karin Smirnoff (1964) heeft beduidend meer in huis. De ongebruikelijke interpunctie (ze gebruikt alleen de punt) went snel. De knap vertaalde roman, eerste deel van een trilogie, heeft een vaart en een zeggingskracht die je achter adem laten. Dat er een dramaserie in de maak is verbaast niet.

Uit het Zweeds vertaald door Bart Kraamer. Querido; € 22,50.

 

Jana keert na lange tijd terug naar haar geboortedorp om voor haar tweelingbroer te zorgen, die zich op de oude familieboerderij dooddrinkt. Op hun veertiende zijn de twee uit elkaar gehaald. Eerst had Jana hun vader met een riek proberen te vermoorden, daarna had haar broer hem het hoofd ingeslagen. In het dorp gonst het nu van de geruchten over de mysterieuze dood van ene Maria, de vrouw van kunstschilder John, met wie Jana een passionele verhouding begint, ook al wordt hij verdacht van moord. In het dorp blijken trouwens velen een motief te hebben. Door Jana’s terugkeer komen geheimen boven waarin lust, wrok en onmacht een belangrijke rol spelen.

Mijn broer (2018), het debuut van de Zweedse Karin Smirnoff, is deel van een trilogie over Jana, waarvan ook een tv-serie gemaakt zou worden. Smirnoffs uitgangspunt is dat trauma’s je perceptie van het verleden ernstig aantasten en ze werkt dat heel vernuftig uit. Het nerveuze ritme van de zinnen past bij de veronderstellingen, aannames en geruchten over wat er vroeger zou zijn gebeurd. Mijn broer is rauw en poëtisch, staat bol van het geweld tegenover vrouwen, kinderen én dieren, maar heeft ook een laag waarin zorgzaamheid, opoffering en vergiffenis tegenkrachten vormen. Door Smirnoffs gedurfde stijl is deze briljante pageturner veel meer dan een verhaal over passie en moord.

*****

 

Querido (oorspronkelijke titel: Jag for ner till bror), 336 blz., € 22,50.

Jana Kippo gaat terug naar haar (fictieve) geboortedorp Smalånger om haar aan de drank verslaafde tweelingbroer op te zoeken. Jana neemt een baan in de thuiszorg en komt diverse mensen uit haar verleden tegen: nu ziek, gehandicapt of stervende. Ook baant zich een relatie met de schilder John aan. Zijn overleden vrouw Maria duikt steeds op mysterieuze wijze op. De tweeling had op de boerderij van hun ouders, alleen ‘de vader’ en ‘de moeder’ genoemd, een verschrikkelijk leven, waarin de vader een geestelijke en lichamelijke terreur op vrouw, kinderen en boerderijdieren uitoefende. Jana werd frequent door hem verkracht, met uiteindelijk een zwangerschap tot gevolg. De moeder bleek niet in staat haar kinderen te beschermen. De poging van Jana om de vader te doden mislukte, hetgeen broer uiteindelijk lukte. Het in een inhoudelijk en grammaticaal vervreemdende taal geschreven romandebuut van een literaire Zweedse sensatie verbeeldt de indrukwekkend rauwe en verbijsterende werkelijkheid van diep beschadigde mensen. Een literaire aanrader. Eerste deel van een trilogie.